بیماری صدفی چیست؟

تیترپلاس | پسوریازیس یک بیماری ژنتیکی است که می‎تواند از طریق خانواده‌ها منتقل شود. این بیماری تقریباً در بین مردان و زنان به طور مساوی رخ می‌دهد و علائم معمولاً بین ۱۵ تا ۳۵ سالگی ایجاد می‌شود. این مقاله به علائم، انواع و علل بیماری صدفی و همچنین راه‌های مدیریت علائم می‌پردازد.

بیشتر بخوانید: بیماری جذام چیست؟ (علائم و راه‌های درمان)

پسوریازیس چیست؟

پسوریازیس که به بیماری صدفی یا صدفک هم معروف است، یک اختلال پوستی است که باعث می‌شود سلول‌های پوست تا ۱۰ برابر سریع‌تر از حد طبیعی تکثیر شوند. این باعث می‌شود که پوست ظاهری با تکه‌های ناهموار پیدا کند. در پوست روشن‌تر، لکه‌ها می‌توانند قرمز با پوسته‌های سفید باشند؛ اما در پوست‌های تیره‌تر، لکه‌ها معمولا بنفش یا قهوه‌ای با پوسته‌های خاکستری هستند.

پلاک‌ها یا لکه‌های پسوریازیس ممکن است خارش‌دار و دردناک باشند و گاهی ترک خورده و خونریزی می‌کنند. در موارد جدی، پلاک‌ها رشد کرده و ادغام می‌شوند و مناطق وسیعی را می‌پوشانند. امکان رشد آنها در هر جایی از بدن وجود دارد، اما بیشتر روی پوست سر، آرنج، زانو و کمر ظاهر می‌شوند. بیماری صدفی مسری نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود؛ اما گاهی اوقات در اعضای یک خانواده اتفاق می‌افتد.

علائم بیماری صدفی

علائم پسوریازیس بسته به نوع و شدت آن متفاوت است؛ پلاک‌های پسوریازیس می‌توانند از چند نقطه پوسته پوسته شدن شوره مانند تا فوران‌های بزرگی که نواحی وسیعی را می‌پوشانند، متغیر باشد.

برخی از علائم و نشانه‌های رایج بیماری صدفی عبارتند از:

• لکه‌های تغییر رنگ داده؛ غالبا در پوست‌های روشن، قرمز و در پوست‌های تیره، بنفش هستند یا به شکل پلاک‌های برجسته پوست که با فلس پوشانده شده‌اند بروز می‌یابند.
• پوست خشک یا ترک خورده که خونریزی می‌کند
• سوزش، خارش یا درد در نزدیکی نواحی آسیب دیده
• مشکلات ناخن دست و پا؛ ناخن‌های شما ممکن است تغییر رنگ دهند یا سوراخ‌های کوچکی در آنها ایجاد شود. آنها همچنین ممکن است خرد شده یا در بستر ناخن شل شوند.
• تورم مفاصل؛ افراد مبتلا به پسوریازیس گاهی به نوعی آرتریت به نام آرتریت پسوریاتیک مبتلا می‌شوند که باعث درد و تورم در مفاصل می‌شود. بین ۱۰ تا ۳۰ درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس به آرتریت پسوریازیس نیز مبتلا هستند.

انواع پسوریازیس

انواع دیگر پسوریازیس عبارتند از:

1. پسوریازیس پوسچولار؛ که باعث تغییر رنگ پوست و پوسته پوسته شدن همراه با جوش‌های ریز در کف دست‌ها و کف پا می‌شود.
2. پسوریازیس روده‌ای؛ که اغلب در دوران کودکی یا بزرگسالی شروع می‌شود باعث ایجاد لکه‌های کوچکی به رنگ صورتی، قرمز، قهوه‌ای یا بنفش می‌شود که عمدتاً روی تنه و اندام‌ها هستند. محرک‌ ایجاد این عارضه ممکن است عفونت‌های تنفسی، گلودرد استرپتوکوکی، ورم لوزه، استرس، آسیب به پوست، یا مصرف داروهای ضد مالاریا یا بتا بلاکرها باشند.
3. پسوریازیس معکوس؛ باعث ایجاد ضایعات تغییر رنگ و براق می‌شود که در چین‌های پوستی مانند زیر بغل، کشاله ران و زیر سینه‌ها ظاهر می‌شود. در پوست روشن، ضایعات قرمز روشن خواهند بود و در پوست‌های تیره‌تر، تیره‌تر از پوست اطراف هستند و می‌توانند به رنگ بنفش یا قهوه‌ای باشند.
4. پسوریازیس اریترودرمیک؛ که باعث تغییر رنگ شدید پوست و ریزش پوسته‌ها می‌شود. این ناشی از آفتاب سوختگی شدید، عفونت‌ها، برخی داروها و توقف برخی از انواع درمان پسوریازیس است و باید فوراً درمان شود زیرا می‌تواند منجر به بیماری شدیدتری شود.

علت پسوریازیس

هیچ کس علت دقیق پسوریازیس را نمی‌داند، اما متخصصان معتقدند که این بیماری ترکیبی از چند علت است؛ احتمالا در ابتدا چیزی باعث اختلال در سیستم ایمنی بدن شما شده که التهاب ایجاد می‌کند و به دنبال آن سلول‌های جدید پوست خیلی سریع تشکیل می‌شوند. به طور معمول، سلول‌های پوست هر ۱۰-۳۰ روز جایگزین می‌شوند؛ اما در پسوریازیس، سلول‌های جدید هر ۳-۴ روز رشد می‌کنند. تجمع سلول‌های قدیمی‌ با سلول‌های جدید، فلس‌ها را ایجاد می‌کنند.

مواردی که می‌توانند باعث شیوع پسوریازیس شوند عبارتند از:

• بریدگی، خراش یا جراحی
• استرس عاطفی
• عفونت‌های استرپتوکوکی
• داروها، از جمله داروهای فشار خون، داروهای ضد مالاریا، لیتیوم و سایر تثبیت‌کننده‌های خلق و خو، آنتی‌بیوتیک‌ها و NSAIDها

آیا پسوریازیس مسری است؟

پسوریازیس مسری نیست، به این معنی که با لمس فردی که به آن مبتلا است منتقل نمی‌شود. از آنجایی که این بیماری با سیستم ایمنی ارتباط دارد، یک بیماری داخلی است حتی اگر در خارج از بدن شما ظاهر شود.

ریسک فاکتورهای بیماری صدفی

ژن‌ها

تکه‌های کوچکی از DNA شما به نام ژن دستورالعمل‌هایی را برای سلول‌ها حمل می‌کند. آنها رنگ چشم و مو، توانایی شما برای چشیدن چیزهای خاص و سایر روش‌های عملکرد بدن را کنترل می‌کنند. برخی از ژن‌ها فقط در زمان‌های خاصی فعال هستند. وقتی پسوریازیس دارید، ژن‌هایی که سیگنال‌های سیستم ایمنی شما را کنترل می‌کنند با هم مخلوط می‌شوند و به جای محافظت از بدن در برابر مهاجمان، التهاب را تقویت می‌کنند و در نهایت سلول‌های پوست را بیش از حد فعال می‌کند.

دانشمندان بیش از ۸۰ ژن را در افراد مبتلا به پسوریازیس یافته اند. آنها فکر می‌کنند برای ایجاد این بیماری بیش از یک ژن لازم است و به دنبال ژن‌های اصلی هستند. از هر ۱۰۰ نفر حدود ۱۰ نفر ژن‌هایی دارند که احتمال ابتلا به پسوریازیس را در آنها افزایش می‌دهد، اما تنها دو یا سه نفر از آنها واقعاً این بیماری را دارند.

الکل

افرادی که زیاد الکل می‌نوشند، به ویژه مردان جوان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیملری هستند. همچنین، الکل می‌تواند درمان‌ها را کم اثر کند.

سیگار کشیدن

سیگار کشیدن می‌تواند خطر ابتلا به پسوریازیس را دو برابر کند. اگر شما نیز خویشاوندان مبتلا به این عارضه دارید، نه برابر بیشتر احتمال دارد به آن مبتلا شوید. از طرفی کشیدن سیگار خلاص شدن از علائم را دشوارتر می‌کند. این بیماری ارتباط نزدیکی با یک نوع صعب العلاج به نام پسوریازیس پوسچولار دارد که کف دست‌ها و کف پاهای شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

چه کسانی به بیماری صدفی مبتلا می‌شوند؟

پسوریازیس بر ۲ تا ۳ درصد از مردم در سراسر جهان تاثیر می‌گذارد. فرهنگ نیز بر میزان ابتلا به پسوزریازیس موثر است. در سراسر جهان، پسوریازیس بیشتر در شمال اروپا و کمترین شیوع آن در شرق آسیا است.

تشخیص پسوریازیس

پزشک شما یک معاینه کامل انجام می‌دهد و از شما می‌پرسد که آیا افراد خانواده شما پسوریازیس دارند یا خیر. معمولاً تشخیص پسوریازیس برای پزشک آسان است، به خصوص اگر پلاک‌هایی در مناطقی مانند موارد زیر داشته باشید:

• پوست سر
• گوش‌ها
• آرنج
• زانو
• ناف
• ناخن

پزشک ممکن است بیوپسی انجام دهد (یعنی قطعه کوچکی از پوست را بردارد) و آن را آزمایش کند تا مطمئن شود که عفونت پوستی ندارید.

مراحل بیماری صدفی

هیچ مرحله مشخصی از پسوریازیس وجود ندارد؛ ممکن است با بدتر شدن علائم در طول زمان پیشرفت کند. به شدت توصیه می‌شود که در صورت بروز علائم خود با پزشک خود صحبت کنید تا از ابتلا به پسوریازیس شدید جلوگیری کنید یا دچار عوارض دیگری نشوید.

بهترین روش درمان بیماری صدفی

هدف از درمان پسوریازیس جلوگیری از رشد سریع سلول‌های پوست و از بین بردن پوسته‌ها است. گزینه‌های درمانی این بیماری شامل کرم‌ها و پمادها (درمان موضعی)، نور درمانی (فوتوتراپی) و داروهای خوراکی یا تزریقی است.

اینکه کدام درمان‌ها را استفاده می‌کنید بستگی به شدت پسوریازیس و میزان پاسخ‌دهی آن به درمان‌های قبلی و اقدامات خودمراقبتی دارد. ممکن است لازم باشد قبل از یافتن روشی مؤثر، داروهای مختلف یا ترکیبی از درمان‌ها را امتحان کنید. حتی با درمان موفقیت آمیز هم معمولاً بیماری عود می‌کند.

کرم‌ها یا پمادهای استروئیدی (کورتیکواستروئیدهای موضعی) معمولاً برای درمان پسوریازیس خفیف تا متوسط در بیشتر نواحی بدن استفاده می‌شوند. درمان با کاهش التهاب عمل می‌کند و این کار تولید سلول‌های پوست را کند و خارش را کاهش می‌دهد. کورتیکواستروئیدهای موضعی با قدرت‌های مختلف از خفیف تا بسیار قوی هستند.

پزشک احتمالاً درمان را با ملایم‌ترین روش‌ها یعنی کرم‌های موضعی و درمان با اشعه ماوراء بنفش (فوتوتراپی) شروع خواهد کرد. سپس، اگر وضعیت بیمار بهبود نیافت، ممکن است به سراغ درمان‌های قوی‌تری برود. افراد مبتلا به پسوریازیس پوسچولار یا اریترودرمیک معمولاً باید با داروهای قوی‌تر (سیستمیک) شروع کنند. در هر شرایطی، هدف یافتن موثرترین راه برای کاهش سرعت گردش سلولی با کمترین عوارض جانبی ممکن است.

درمان خانگی پسوریازیس با طب سنتی

برخی از مطالعات ادعا می‌کنند که درمان‌های جایگزین با طب سنتی علائم پسوریازیس را کاهش می‌دهند. نمونه‌هایی از درمان‌های جایگزین مورد استفاده توسط افراد مبتلا به پسوریازیس شامل رژیم‌های غذایی خاص، ویتامین‌ها، طب سوزنی و محصولات گیاهی است که روی پوست اعمال می‌شود. هیچ یک از این رویکردها با شواهد قوی پشتیبانی نمی‌شود، اما به طور کلی بی‌خطر هستند و ممکن است به کاهش خارش و پوسته پوسته شدن در افراد مبتلا به پسوریازیس خفیف تا متوسط کمک کنند.

1. کرم عصاره آلوئه: کرم عصاره آلوئه که از برگ های گیاه آلوئه ورا گرفته می‌شود پوسته پوسته شدن، خارش و التهاب ناشی از پسوریازیس را کاهش می‌دهد. ممکن است لازم باشد چند بار در روز به مدت یک ماه یا بیشتر از کرم استفاده کنید تا روند بهبودی را در پوست خود مشاهده کنید.
2. مکمل‌های روغن ماهی: درمان خوراکی روغن ماهی که در ترکیب با UVB درمانی استفاده می‌شود ممکن است میزان بثورات را کاهش دهد. مالیدن روغن ماهی روی پوست آسیب دیده و پوشاندن آن با یک پانسمان به مدت شش ساعت در روز به مدت چهار هفته نیز باعث بهبود پوسته پوسته شدن پوست می‌شود.
3. زرشک: انگور اورگان که همچنین به عنوان زرشک شناخته می‌شود روی پوست مالیده شده و شدت پسوریازیس را کاهش می‌دهد.

اگر در حال بررسی داروهای جایگزین برای کاهش علائم و نشانه های پسوریازیس هستید، حتما با پزشک خود در مورد مزایا و معایب این روش‌ها صحبت کنید.

عوارض پسوریازیس

پسوریازیس معمولا با عوارضی همراه است؛ پس از تشخیص، از پزشک خود بپرسید که آیا ممکن است هر یک از این موارد را داشته باشید:

• بیماری‌های چشم مانند چشم صورتی
• آرتریت پسوریاتیک
• سرطان‌های خاص
• چاقی
• بیماری قلبی
• مسائل مربوط به سلامت روان، از جمله عزت نفس پایین و افسردگی
• دیابت نوع ۲
• فشار خون بالا
• یکی دیگر از بیماری‌های خود ایمنی، از جمله بیماری کرون، بیماری سلیاک و اسکلروز

پسوریازیس و بارداری

پسوریازیس بر باروری تأثیر نمی‌گذارد و زنان مبتلا به پسوریازیس می‌توانند یک بارداری طبیعی و یک نوزاد سالم داشته باشند. برخی از زنان متوجه می‌شوند که پسوریازیس آنها در دوران بارداری بهبود می‌یابد، اما برای برخی دیگر ممکن است علائم بدتر شود.

اگر به بچه‌دار شدن فکر می‌کنید با پزشک خود صحبت کنید. برخی از درمان‌های پسوریازیس می‌تواند برای نوزاد در حال رشد مضر باشد، بنابراین در حین مصرف از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کنید. بسته به نوع دارو، این می‌تواند برای مردان و زنان اعمال شود. پزشک شما می‌تواند بهترین راه‌ها را برای کنترل پسوریازیس قبل از شروع تلاش برای بارداری پیشنهاد دهد.

بیشتر بخوانید: هیدروکسی زین برای چیست؟

سخن پایانی

پسوریازیس یک بیماری مادام‌العمر است که در صورت عدم درمان ممکن است در طول زمان بدتر شود. اما کارهای خاصی وجود دارد که می‌توانید برای کمک به آن انجام دهید، مانند استفاده از کرم‌ها و پمادها، حذف برخی غذاها از رژیم غذایی خود و مراجعه به پزشکی که دارو تجویز کند. اگر پسوریازیس دارید، هنوز هم می‌توانید زندگی سالمی ‌داشته باشید. لطفا تجربیات، نظرات و پیشنهادات خود را با ما و دیگر خوانندگان در میان بگذارید.