۱۵ علت و درمان خانگی تپش قلب + علائم خطرناک
تپش قلب و افزایش میزان آن تجربه‌ای بسیار آشنا که بسیاری از ما در شرایط مختلف حداقل یک بار آن را حس کرده‌ایم؛ احساسی کاملا ناخوشایند از لرزیدن یا تسریع ضربان قلب در قفسه سینه که می‌تواند نگران‌کننده نیز باشد. گرچه در اکثر موارد، تپش قلب ناشی از تجربه شرایط استرس زا، هیجان یا حتی […]
تپش قلب و افزایش میزان آن تجربه‌ای بسیار آشنا که بسیاری از ما در شرایط مختلف حداقل یک بار آن را حس کرده‌ایم؛ احساسی کاملا ناخوشایند از لرزیدن یا تسریع ضربان قلب در قفسه سینه که می‌تواند نگران‌کننده نیز باشد.
گرچه در اکثر موارد، تپش قلب ناشی از تجربه شرایط استرس زا، هیجان یا حتی مصرف بیش از حد کافئین باشد و خطری به همراه ندارد، اما ممکن است در برخی مواقع نشانه‌ای حاکی از یک بیماری زمینه‌ای جدی در فرد باشد.
مهم‌ترین علل تپش قلب در زنان و مردان
تپش قلب ناشی از بسیاری دلایل متنوع و مرتبط با سبک زندگی، عوامل روانی و بیماری‌های زمینه‌ای بوده که هم زنان و هم مردان را تحت تاثیر قرار می‌دهد:
عوامل روانی
- حملات پنیک: تپش قلب با شدت بالا یکی از علائم مهم و حیانی حملات پانیک محسوب میشود که با تنگی نفس، ترس شدید و سرگیجه همراه میشود.
- استرس: اصلی‌ترین دلیل بروز تپش قلب، پاسخ سریع بدن به شرایط استرس‌زاست. ترشح هورمون آدرنالین در بدن در نهایت منجر به بالا رفتن موقت میزان ضربان و همچنین قدرت انقباضی قلب میشود.
بیماری‌ها و شرایط پزشکی
- بیماری‌های قلبی (آریتمی): حیاتی‌ترین دلیل پاتولوژیک تپش قلب، وجود یک ریتم غیرطبیعی در قلب به شمار می‌رود. ابتلا به بیماری‌هایی نظیر تاکی‌کاردی فوق بطنی (SVT)، فیبریلاسیون دهلیزی (AFib) و انقباضات نابجای بطنی (PVCs) منجر به بروز تپش قلب در فرد می‌شوند.
- کم‌خونی (آنمی): در راستای ابتلا به کم‌خونی، به دلیل کاهش گلبول‌های قرمز، قلب انسان جهت رساندن اکسیژن کافی به بافت‌ها ناچار است سریع‌تر عمل نماید که این امر باعث تپش قلب میشود.
- پرکاری تیروئید: بالا رفتن بیش از حد سطح هورمون‌های تیروئید در بدن، متابولیسم آن و در نهایت ضربان قلب را به شدت افزایش می‌دهد.
- تب و عفونت: بدن در زمان وجود عفونت، ضربان قلب را به منظور بالا بردن گردش خون و مقابله با عوامل بیماری‌زا افزایش می‌دهد.
- افت قند خون (هیپوگلیسمی): کاهش یکباره‌ی قند خون در بدت نیز می‌تواند منجر به ترشح هورمون‌های استرس و در نهایت تپش قلب شود.
- مصرف برخی داروها: استفاده از برخی داروهای سرماخوردگی حاوی ضداحتقان مثل سودوافدرین، برخی داروهای کاهنده فشار خون و داروهای استنشاقی درمان آسم می‌توانند از عوامل تپش قلب محسوب شوند.
سبک زندگی
- دهیدارته بودن بدن: عدم مصرف آب به میزان کافی موجب غلیظ شدن خون و همچنین دشواری عملکرد قلب به منظور پمپاژ میشود که این موضوع به تپش قلب می‌انجامد.
- کافئین: مصرف میزان بالای از چای، قهوه، شکلات و نوشابه‌های انرژی‌زا می‌تواند موجب تحریم سیستم شود و ضربان قلب را بالا ببرد.
- الکل: همچنین مصرف الکل، گرچه به میزان کم، می‌تواند در برخی افراد سبب بروز آریتمی و تپش قلب شود.
- نیکوتین: استعمال دخانیات نیز یکی از عوامل افزایش فشار خون و ضربان قلب به شمار می‌رود.
- ورزش شدید: انجام فعالیت‌های بدنی سنگین به طور طبیعی سبب افزایش تپش قلب شده و در فرد احساس ناراحتی ایجاد کند.
مهم‌ترین علل تپش قلب در زنان
زنان در راستای ساختار هورمونی منحصربه‌فرد بدنی خود، مستعد تجربه تپش قلب در شرایط خاصی هستند که در آقایان مشاهده نمی‌گردد:
نوسانات هورمونی
- قاعدگی (عادت ماهانه): تغییرات در هورمون‌های بدن زنان مثل استروژن و پروژسترون در طول دوران قاعدگی بر سیستم الکتریکی قلب اثرگذار بوده و در نهایت موجب افزایش تپش قلب، به ویژه در روزهای پیش از شروع این دوران دیده شود. به علاوه، خونریزی‌های ماهانه در صورتی که شدید باشد، می‌تواند موجب بروز کم‌خونی و تپش قلب ناشی از آن گردد.
- بارداری: در دوران حساس بارداری، میزان حجم خون در بدن مادران تا ۵۰ درصد بالا می‌رود. در نهایت، قلب به منظور به گردش درآوردن این حجم خون اضافی، می‌بایست عملکرد خود را بالا ببرد که در نتیجه‌ی آن تپش قلب نیز احساس می‌گردد.
- دوره پیش‌یائسگی و یائسگی: کاهش شدید و نامنظم سطح هورمون استروژن در این دوران خاص از زندگی زنان یکی از علل حیاتی تپش قلب در زنان میانسال محسوب میشود. این نوسانات هورمونی می‌تواند به طور مستقیم بر ریتم قلب اثرگذار باشد.
- کم‌خونی فقر آهن: همانطور که می‌دانید، زنان به دلیل قاعدگی‌‌های ماهانه و همچنین دوران بارداری، بیشتر از مردان در معرض کم‌خونی فقر آهن قرار دارند که این امر یکی از دلایل مهم تپش قلب محسوب میشود.
علل و عوامل خطر تپش قلب در مردان
اگرچه مردان دلایل هورمونی مشابه زنان را در طول زنذگی خود تجربه نخواهند کرد، اما برخی عوامل و شرایط داخلی و خارجی در آن‌ها می‌تواند ریسک تپش قلب را افزایش دهد:
سبک زندگی و استرس شغلی
برخی مطالعات انجام شده حاکی از آن است که مردان ممکن است در جهت تحمل فشارهای کاری و استرس‌های مدیریتی، نسبت به برخی زنان در معرض تپش قلب ناشی از استرس قرار گیرند. به علاوه، مصرف الکل و نیکوتین در مردان بیشتر دیده میشود که این امر نیز از علل اصلی به شمار می‌رود.
شیوع بالاتر بیماری عروق کرونر
بیماری‌های قلبی عروقی مثل بیماری عروق کرونر در مجموع در سنین پایین‌تر در مردان شایع‌تر خواهد بود. این بیماری‌ها می‌توانند به بافت قلب آسیب وارد نماید و منجر به ایجاد آریتمی‌های جدی و تپش قلب شوند.
فیبریلاسیون دهلیزی (AFib)
درست است که زنان نیز به این عارضه مبتلا می‌شوند، اما در مجموع فیبریلاسیون دهلیزی که یکی از اصلی‌ترین انواع آریتمی جدی به شمار می‌رود، در مردان شیوع بیشتری داشته و می‌تواند موجب تپش قلب نامنظم و سریع در آقایان شود.
بررسی علت تپش قلب ناگهانی
ممکن است به طور ناگهانی با تپش قلب روبرو شوید که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت:
علل پزشکی و قلبی
- آریتمی‌های قلبی: اصلی‌ترین علت پزشکی؛ شامل انواع مختلفی از ریتم‌های غیرطبیعی قلب مانند:
- پرکاری تیروئید: فعالیت بیش از حد غده تیروئید.
- تاکی‌کاردی فوق بطنی (SVT): آغاز و پایان بسیار ناگهانی داشته و اغلب در جوانان مشاهده می‌گردد.
- فیبریلاسیون دهلیزی (AFib): ضربان قلب سریع و اکثرا به صورت نامنظم.
- انقباضات نابجای قلبی (PVCs/PACs): احساس جا افتادن یک ضربان و سپس یک ضربان قوی.
- تغییرات هورمونی: به ویژه در زنان (نزدیک دوران قاعدگی، دوران بارداری و یائسگی).
- اختلالات الکترولیتی: عدم تعادل مواد معدنی نظیر منیزیم و پتاسیم در خون.
- عوارض جانبی داروها: داروهای استنشاقی آسم، برخی داروهای سرماخوردگی (ضداحتقان‌ها) و داروهای تیروئید.
قرص جوشان منیزیم پلاس یوروویتال
سبک زندگی
- استرس و اضطراب حاد: واکنش ناگهانی بدن به یک شرایط تنش‌زا و پر استرس.
- حملات پانیک: یکی از علائم اصلی و ناگهانی این حملات به شمار می‌رود.
- مصرف زیاد کافئین یا نیکوتین: نوشیدن میزان زیادی از قهوه یا نوشابه انرژی‌زا و یا مصرف سیگار در یک مدت زمان کوتاه.
- فعالیت بدنی شدید و ناگهانی: شروع ورزش بدون گرم نمودن بدن.
- کم‌آبی شدید بدن: به ویژه پس از ورزش یا قرار گرفتن در معرض گرمای بالا.
- افت ناگهانی قند خون: به طور معمول در افراد مبتلا به دیابت یا پس از مصرف وعده غذایی سرشار از کربوهیدرات ساده.
روش‌های خانگی و سریع برای تپش قلب
در اکثر موارد که تپش قلب ناشی از عوامل خاص نبوده، می‌توان با استفاده از راهکارهای ساده و خانگی آن را بهبود بخشید:
اصلاح سبک زندگی
- کاهش مصرف محرک‌ها: مصرف نوشیدنی‌های الکلی، کافئین و نیکوتین را محدود کرده یا کاملا قطع نمایید.
- خواب کافی: داشتن کمبود خواب می‌تواند سطح استرس را بالا برده و منجر به تپش قلب شود. بهتر است هر شب ۷ تا ۸ ساعت خواب باکیفیت را داشته باشید.
- ورزش منظم و ملایم: فعالیت بدنی منظم نظیر شنا، پیاده‌روی یا همچنین دوچرخه‌سواری می‌تواند به تقویت قلب و کاهش استرس کمک چشمگیری نماید.
تحریک با آب سرد
شستن صورت با آب سرد یا گذاشتن یک حوله مرطوب و نمدار بر روی صورت و گردن می‌تواند عصب واگ را تحریک نموده و سریعا ضربان قلب را پایین بیاورد. از سوی دیگر، نوشیدن یک لیوان آب سرد می‌تواند اثرات مشابهی داشته باشد.
هیدراتاسیون
کم‌آبی می‌تواند منجر به بروز تپش قلب شود. در طول روز به مقدار کافی آب بنوشید، به ویژه قبل، حین و پس از ورزش.
دمنوش‌های گیاهی آرام‌بخش
مصرف برخی از دمنوش‌های گیاهی در راستای دارا بودن خواص آرام‌بخش خود می‌توانند به کاهش استرس و در نهایت تسکین تپش قلب کمک نمایند:
- دمنوش بابونه: از گذشته تا به امروز به عنوان یک آرام‌بخش طبیعی شناخته میشود.
- دمنوش اسطوخودوس (لاوندر): خواص ویژه این گیاه به کاهش استرس و بالا بردن کیفیت خواب کمک می‌کند.
- دمنوش گل گاوزبان: در طب سنتی از دیرباز تاکنون برای آرامش اعصاب و تپش قلب مورد استفاده قرار گرفته است.
تکنیک‌های آرام‌سازی و تنفسی
- تنفس عمیق دیافراگمی: یکی از نتیجه‌بخش‌ترین روش‌ها جهت کاهش سریع استرس بدن و آرام کردن ضربان قلب، تنفس عمیق خواهد بود. در مکانی آرام بنشینید یا دراز بکشید. یک دست خود را روی شکم و دست دیگر را روی سینه قرار دهید. به آرامی از طریق بینی نفس بکشید و اجازه دهید شکمتان بالا بیاید (سینه باید حرکت کمی داشته باشد). در مرحله بعدی به آرامی از طریق دهان نفس خود را به خارج دهید. این امر را برای چند دقیقه تکرار نمایید.
- مدیتیشن و یوگا: انجام تمرینات مدیتیشن و یوگا با تمرکز بر تنفس در نهایت به کاهش سطح استرس و تنظیم سیستم عصبی کمک شایانی کرده و می‌توانند به عنوان یک راهکار طولانی‌مدت به منظور پیشگیری از تپش قلب ناشی از اضطراب موثر و مفید باشند.
مدیریت الکترولیت‌ها
- مصرف منیزیم کافی: وجود عنصر منیزیم در بدن به منظور عملکرد سالم قلب ضروری خواهد بود. منابع غنی از منیزیم شامل دانه‌ها (تخم کدو)، سبزیجات برگ‌دار تیره، مغزها (بادام، بادام هندی)، حبوبات و شکلات تلخ هستند.
- افزایش مصرف پتاسیم: پتاسیم در تنظیم ضربان قلب نقش بسیار چشمگیری دارد. مواد غذایی غنی از پتاسیم نظیر آووکادو، موز، اسفناج، حبوبات و سیب‌زمینی را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
آیا تپش قلب خطرناک است؟
خطرناک بودن یا نبودن تپش قلب در اغلب موارد به علت زمینه‌ای و علائم همراه آن برمی‌گردد که باید بررسی شود.
در چه مواردی تپش قلب خطرناک نیست؟
در اغلب موارد، تپش قلب ناشی از عواملی است که به بیماری قلبی مرتبط نخواهند بود. در صورتی که تپش قلب ناشی از عوامل زیر باشند، خطرناک نخواهند بود:
- به ندرت رخ دهد.
- کوتاه‌مدت و گذرا باشد و به سرعت رفع شود.
- با هیچ نوع نشانه‌ی نگران‌کننده دیگری همراه نباشد.
- به وضوح با یک عامل محرک نظیر هیجان، استرس شدید، مصرف یک فنجان قهوه قوی یا فعالیت ورزشی مرتبط باشد.
در این مواقع، تپش قلب به احتمال بالا خطری برای فرد به همراه نداشته و اغلب یک واکنش طبیعی بدن به یک محرک خارجی به شمار می‌رود.
چه زمانی برای تپش قلب باید به پزشک مراجعه کنیم؟
همانطور که گفته شد، در بسیاری از موارد تپش قلب بی‌خطر و ایمن است، اما در صورت مشاهده علائم زیر، می‌بایست سریعا به پزشک متخصص مراجعه کرده یا با اورژانس تماس بگیرید:
- تپش قلب همراه با تعریق بالا و غیرعادی
- تپش قلب همراه با غش کردن، سرگیجه و سبکی سر
- تپش قلب همراه با فشار، درد یا احساس ناراحتی در قفسه سینه
- تپش قلب همراه با تنگی نفس شدید یا دشواری در نفس کشیدن
- در صورتی که سابقه بیماری قلبی داشته و دچار تپش قلب جدیدی شده‌اید.
- تپش قلبی که به طور مکرر رخ می‌دهد، برای مدت طولانی ادامه دار باشد یا به مرور زمان وخیم‌تر میشود.
پزشک متخصص با بررسی شرح حال بیمار، معاینه فیزیکی و در صورت لزوم انجام آزمایش‌هایی نظیر نوار قلب (ECG)، اکوکاردیوگرافی، هولتر مانیتورینگ (ثبت ۲۴ تا ۴۸ ساعته نوار قلب) و آزمایش خون، علت تپش قلب را تشخیص داده و درمان متناسب با شرایط بیمار را تجویز خواهد نمود.
سخن پایانی
در آخر، تپش قلب یک تجربه شایعی بوده بسیاری از افراد به آن مبتلا میشود که در اغلب موارد جای هیچگونه نگرانی وجود ندارد. با اصلاح سبک زندگی، مدیریت سطح استرس و کمک گرفتن راهکارهای خانگی می‌توان بسیاری از این موارد را کنترل نمود.
با این وجود، هیچگاه نباید این علائم را زنگ خطری محسوب می‌شوند، نادیده گرفت. داشتن اطلاعات کافی از بدن خود و آگاهی از اینکه چه زمانی باید در پی کمک پزشکی بگردید، کلید حفظ سلامت قلب و آرامش خیال شماست.
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید